DOOR TESS GRAUMANS EN NATHAN TAX – De één is kapster, de ander zanger. Maar beiden zijn wij, Tess Graumans en Nathan Tax, filosoof. Haren knippen en noten zingen overlapt niet vreselijk, zou je zeggen althans. Wij ontdekten echter dat we allebei op zoek zijn naar het tonen van schoonheid. Hoe werkt dat? Samen kwamen we tot een interessante hypothese. (Eerder hier verschenen op Zinweb.nl – 26 november 2014.)
Schoonheid, smaak en imago
Wat kun je zeggen over schoonheid? Soms word je helemaal gegrepen door iets wat je ziet, hoort, ruikt, voelt of proeft. Dan lijkt je hele belevingswereld even op losse schroeven te staan. Wauw, wat was dat mooi!
Maar over smaak valt toch niet te twisten? De één houdt van klassieke muziek, de ander van hiphop. Sommige mannen vinden billen mooi, anderen kijken naar borsten. Een kapsel met veel gel of toch naturel?
Dat gaat nog een stap verder. Door je goed- en afkeuring uit te spreken, maar ook door wat je zelf draagt of in je huis zet, draag je je smaak voorkeuren uit: je vormt een imago. Je smaak en je imago ontwikkelen zich door ervaringen en de mode. Wat je mooi vond als tiener, zie je toch anders als dertiger.
De rol van de voorspelbaarheid
Tegelijk bepaalt je smaak en imago niet alleen wat je mooi vindt. Het toont ook wat je niet mooi vindt en wat je omgeving verwacht dat je mooi vindt.
Wie uitgesproken op blond valt en daar ook om bekend staat, zoekt niet naar brunettes. Zijn vrienden zouden ‘m ook niet durven te koppelen aan een donkerharige dame. En van een blond meisje met pareltjes en ballerina’s verwacht je ook niet dat het een Marilyn Manson fan is.
Wel zo prettig: we hoeven niet met alle mogelijkheden rekening te houden, sluiten risico’s uit en kiezen voor voorspelbaarheid.
Het onvoorspelbare
En toch lukt het nauwelijks ons te houden aan die voorspelbaarheid! Hoe komt dat? En wat is er dan precies aan de hand?
Denk eens aan een man die zichzelf nooit als vader zag, maar overdonderd raakt door de schoonheid van zijn pasgeboren dochter. Of dat er al jaren een boek op je plank staat dat je ineens in één adem uitleest. Of dat je tegen je zin meegezeuld wordt naar het koor van tante Fien, maar toch bij de tweede smartlap al je zakdoek hebt volgesnoten.
Hier krijgt de voorspelbare smaak zijn tegenhanger: de ervaring van schoonheid. Even heb je geen besef van wat je altijd mooi vond, van wat je dacht dat je smaak was. In tegenstelling tot smaak, is schoonheid niet gebaseerd op een mening of een oordeel.
Onze hypothese
Dit is onze hypothese: de ervaring van schoonheid is wezenlijk anders dan een smaak oordeel. Het treft je, overkomt je en doorbreekt juist elke verwachting die jouw smaak had gecreëerd. En tegen de tijd dat je aan oordelen toekomt, is de ervaring zelf alweer weg. Dan gaat de ervaring van schoonheid alweer deel uitmaken van het proces van smaak ontwikkeling.
Wat vind je van onze hypothese? Is die aannemelijk? En is schoonheid ook altijd iets moois of kan het ook lelijk zijn? Is zo’n ervaring van schoonheid prettig? We gaan graag de dialoog met je aan!
Over mede-auteur Tess Graumans
Naast kapster is Tess Graumans ook filosoof. Een goed kapsel is meer dan haar dat in de juiste vorm is geknipt en met de juiste kleur is gekleurd. Het moet een reflectie zijn van iemands innerlijke schoonheid. Op haar blog www.kos-mos.nl schrijft Tess artikelen over schoonheid en gaat ze samen met kunstenaars de zoektocht naar ware schoonheid aan.
